​Blockchain technologie en recht

Blockchain technologie heeft het afgelopen jaar nogal wat aandacht gekregen, met de potentie om een transformerende kracht te zijn in meerdere uiteenlopende industrieën. Centraal hierin staat de blockchain zelf die een techniek biedt om een onveranderlijk - maar ook transparant - gedistribueerd en gedeeld grootboek te creëren en te onderhouden om informatie in te kunnen opslaan.

Wanneer we denken aan high-tech industrieën denken we niet aan de juridische sector. Advocaten, rechters en notarissen zijn papiertijgers. Maar blockchain zal de huidige gang van zaken binnen 5 jaar compleet verstoren.

Hieronder volgen slechts zeven manieren waarop blockchain een grote impact zal hebben op de juridische wereld.

1. Slimme contracten

Juridische contracten worden nog steeds geschreven, waarbij fysieke handtekeningen vereist zijn voor originele documenten, wat veel tijd kost. De blockchain houdt de belofte in om dit te veranderen in een digitaal proces in wat 'slimme contracten' worden genoemd. Deze slimme contracten kunnen potentieel rechtstreeks tussen de relevante partijen worden gecreëerd en uitgevoerd. Advocaten zijn minder nodig. Blockchain heeft de potentie om advocaten helemaal of grotendeels uit het proces te filteren.

2. Intellectuele eigendom

De wet heeft moeite met het beschermen van intellectueel eigendom in het digitale tijdperk. Kunstenaars en muzikanten proberen hun werk te beschermen, maar het wordt te vaak zonder hun toestemming gebruikt en royalty's worden niet betaald. Er ontstaan bedrijven die een platform hebben om intellectueel eigendom te registreren en te 'verankeren' aan de blockchain.

3. Blockchain wetgeving

De wet past zich voortdurend aan de veranderende maatschappij aan. De wet past zich dus op den duur altijd aan de technologische ontwikkeling aan. Nu blockchain technologie de potentie heeft om in vele sectoren te worden gebruikt zal de wet zich opnieuw moeten aanpassen en is er al behoefte aan advocaten die gespecialiseerd zijn in blockchain wetgeving.

4. Eigendomsrechten

Eigendomsrechten omvatten o.a. hoe onroerend goed wordt gekocht, verkocht en verhuurd. De manier van vastleggen verandert zo fundamenteel dat het verleden de prehistorie lijkt.

Dit gebied is ook een probleem in de derde wereld met minder infrastructuur om individuele eigendomsrechten te beschermen en geschillen zijn er veelvuldig. Dit probleem wordt nu ook opgelost.

De blockchain, met zijn inherente beveiligings- en digitale grootboekfunctie, belooft een effectieve, veilige en onveranderlijke methode te zijn voor het opslaan van de gegevens die essentieel zijn voor eigendomsrechten, waaronder grondbezit, en de details van wanneer deze van eigenaar wisselden.

5. Bewijsketen

De “bewijsketen” is een belangrijk juridisch concept dat o.a. vastlegt wat er met bewijsmateriaal gebeurt is in een strafzaak. Het is meestal een papieren spoor dat wordt gemaakt voor elk bewijsstuk en moet volledig worden bijgehouden zodat dit bewijsmateriaal voor de rechtbank kan worden geaccepteerd. Bij digitaal bewijsmateriaal is het overigens zelfs vaak nog lastiger om het bewijs onomstotelijk vast te leggen. Blockchain is bij uitstek geschikt om hierin verandering te brengen.

De blockchain technologie kan worden toegepast om niet alleen de wijze van bewaring van documenten te volgen maar ook om de documenten zelf op te slaan. Via het digitale grootboek wordt de bewijsketen permanent vastgelegd en worden de bewijzen digitaal bewaard. Er wordt nooit meer bewijsmateriaal weggegooid. Dit elimineert ook een deel van de behoefte aan fysieke getuigenissen en zorgt voor een versnelling in het strafprocesrecht.

6. Financiële transacties

Advocaten zullen zich moeten verdiepen in Bitcoin en andere cryptocurrencies die gebaseerd zijn op blockchain omdat ze te maken krijgen met meer financiële blockchain transacties. De anonieme aard van deze cryptocurrencies heeft het gebruik onder criminelen overigens al aangemoedigd. Ze zijn minder zichtbaar. Maar advocaten zullen de blockchain knowhow ook nodig hebben voor o.a. echtscheidingsprocedures, testamenten en internationale transacties.

7. Notaris

Momenteel worden notarissen o.a. gebruikt om handtekeningen te legaliseren en te verifiëren. Met behulp van blockchain technologie kunnen deze documenten digitaal worden bewaard als onderdeel van een digitaal grootboek. De blockchain technologie kan worden toegepast op juridische documenten en daardoor worden voorzien van tijdstempels en vingerafdrukken.

8. De openbaarheid van de rechtspraak is nu een fictie maar blockchain kan het tot werkelijkheid maken.

Iedere staatsburger wordt geacht de wet te kennen. Als er iets niet waar is dan is dit het wel want de rechtspleging is besloten. De jurisprudentie opgeslagen in databases is onvindbaar en ontoegankelijk. Als een dame van lichte zeden verschuilt zij zich in donkere portieken. Er is geen enkele database waar in alle vonnissen van de rechtspraak te vinden zijn. Wat je vindt is een selectie van 2 tot 3 procent van alle vonnissen. Vaak ook nog eens geanonimiseerd wat voor de betrokken advocaten, rechters en bedrijven niet oké is. In een democratie kunnen deze functionarissen dus nooit beoordeeld worden. Is dat oké?

En wat zegt dat over de legitimiteit en transparantie van onze rechtspraak? Are we all equal or are some more equal (animal farm / George Orwell)? Blockchain technologie consequent toepassen zonder selectie vooraf brengt de rechtspraak en gelijkheid dichter bij de burger. Gelijkheid is de basis van onze maatschappij en is gegrondvest in de (Nederlandse) verlichting die uitmondde in de Amerikaans en Franse revolutie.