Qua publicatie van vonnissen is de openbaarheid van rechtspraak in Nederland een fictie.

In het algemeen vindt binnen Nederland anonimisering plaats. Het is verbrokkeld en per rechtsgebied verschillend geregeld. Anonimisering geldt ook voor de tuchtrechtspraak van advocaten. Anonimisering is vermoedelijk in strijd met art. 6 EVRM. Recente jurisprudentie speelt bij de toepassing van art. 6 EVRM een belangrijke rol. Het EVRM artikel zoals het in de jurisprudentie wordt uitgelegd biedt een gemakkelijker afweging tussen het openbaarheidsbeginsel en de privacy bescherming dan art. 121 Grondwet. De procedureregels van het Hof van Straatsburg bieden een toets voor de mate waarin anonimisering van uit het oogpunt van privacybescherming noodzakelijk is. Die toets van het Europese Hof is dat alleen in bijzondere uitzonderingsgevallen er sprake van anonimisering behoort te zijn. De Hoge Raad zou expliciet in een van haar arresten kunnen bepalen dat zij de jurisprudentie c.q. de uitleg van het Hof van Straatsburg dienaangaande overneemt.

Anonimiseren verhindert dat informatie beschikbaar is. Dit is niet in het belang van de rechtsorde. Het nadeel van de huidige situatie in Nederland is dat de anonimisering er toe leidt dat partijen die een advocaat nodig hebben niet kunnen beschikken over relevante en belangrijke informatie die betrekking heeft op de kwaliteit en integriteit van de betrokken advocaat c.q. van het advocatenkantoor. Die informatie zou volgens sommige advocaten op gespannen voet staan met de privacy wet- en regelgeving. [1]Dit is opmerkelijk omdat op een website als TripAdvisor waarin de kwaliteit van eten en reizen door miljoenen mensen wordt beoordeeld dit aspect geen rol speelt. Wel kan het advocatenkantoor van de betrokken advocaat genoemd worden en kan er een verwijzing naar het arrest worden opgenomen.

Anonimisering is oneerlijk t.a.v. beroepsgenoten. Anonimisering is ook niet eerlijk naar de beroepsgenoten die zich gespecialiseerd hebben en netjes handelen. Voorbeeld: stel het gaat om franchise.[2] Een benadeelde cliënt kan niet zonder risico’s de naam van de advocaat noemen zonder dat hij in de juridische problemen komt. De advocaat c.q. zijn kantoor zal stellen dat de privacywetgeving is geschonden als de veroordeling inclusief de antecedenten op het internet wordt gezet. Stel je noemt een provincie dan betreft dit slechts een handjevol gespecialiseerde advocatenkantoren. Je handelt niet in strijd met de privacywetgeving want het zijn geen persoonsgegevens maar potentieel benadeel je wel de correct optredende advocaten. Dit is niet wenselijk.

Wat kunnen potentiële cliënten doen? Er is geen publieke informatie voorhanden. Alleen het hof beschikt over het tuchtrechtelijk verleden van de beklaagde advocaat. Deze gegevens worden in verband met de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) niet verstrekt aan de (nieuwe)klager. Recidivistische advocaten zijn dus niet te achterhalen door een cliënt. Een lacune in de rechtsorde.

De potentiële cliënt zou vervolgens op schrift moeten vragen aan de betrokken advocaat en aan zijn advocatenkantoor of hij of zij is veroordeeld door een rechter. Dit omvat een veroordelende uitspraak door de tuchtrechter van de Orde van Advocaten. De advocaat en zijn kantoor hebben een spreekplicht. Indien de advocaat, of zijn kantoor, ontkent dat hij of zij is veroordeeld levert dit automatisch een wilsgebrek en/of wanprestatie op waardoor de cliënt geen overeenkomst meer heeft dan wel geld kan terugvorderen.

Wat kan de wetgever doen? Mijn advies aan de wetgever is om in wetgeving op te nemen dat als iemand is benadeeld door een advocaat en die daarvoor veroordeeld is, hij of zij op basis van de vrijheid van meningsuiting het recht heeft om het vonnis of de tuchtrechtelijke uitspraak inclusief de antecedenten van de betrokken advocaat integraal te publiceren. Dit voorkomt dreigementen en procedures en bespaart publieke middelen die nu nodig zijn om de uitspraken te anonimiseren. Waarom moet de burger betalen voor advocaten die de boel belazeren? Waarom is de bescherming van de burger minder belangrijk dan de bescherming van een veroordeelde advocaat? Waarom geen toepassing van het beginsel eigen schuld dikke bult?

[2] Voorbeeld franchise advocaten van het advocatenkantoor ……….Advocaten veroordeelt door Hof van Discipline. https://tuchtrecht.overheid.nl/zoeken/resultaat?zoekterm=180164A en https://tuchtrecht.overheid.nl/zoeken/resultaat?zoekterm=180164B